Pilny apel o uregulowanie wykorzystania sztucznej inteligencji przez dzieci w wieku szkolnym

STANOWISKO FUNDACJI UNICUS

Fundacja Unicus wyraża głębokie zaniepokojenie brakiem odpowiednich regulacji dotyczących wykorzystania sztucznej inteligencji przez dzieci w wieku szkolnym. Jako organizacja działająca na rzecz ochrony praw i rozwoju młodego pokolenia, apelujemy o natychmiastowe podjęcie działań legislacyjnych i systemowych mających na celu uregulowanie dostępu oraz sposobu korzystania z narzędzi AI przez dzieci.

DOWODY NAUKOWE SZKODLIWOŚCI

Najnowsze badania naukowe jednoznacznie wskazują na negatywne konsekwencje nieograniczonego wykorzystania AI przez dzieci:

Badania z 2024 roku opublikowane w "Smart Learning Environments" wykazały, że nadmierne poleganie na AI może prowadzić do zmniejszenia kreatywności i zdolności krytycznego myślenia, ponieważ uczniowie mogą stać się zbyt zależni od treści generowanych przez AI i mniej zaangażowani w rozwijanie własnych pomysłów.

Międzynarodowe badania nad wpływem AI na kreatywność przeprowadzone przez University of South Carolina wykazały, że podczas gdy AI może pomóc w generowaniu pomysłów, ma również potencjalne negatywne skutki dla umiejętności kreatywnego myślenia uczniów i ich pewności siebie.

KLUCZOWE ZAGROŻENIA

1. ZATRZYMANIE ROZWOJU KREATYWNEGO

Badania jednoznacznie potwierdzają, że bezkrytyczne i niekontrolowane korzystanie przez uczniów z narzędzi AI może prowadzić do ograniczenia ich kreatywności. Dzieci przyzwyczajone do otrzymywania gotowych rozwiązań od AI tracą zdolność do oryginalnego myślenia i twórczego podejścia do problemów.

Eksperymentalne badania wskazują, że pomimo że AI poprawia indywidualną kreatywność uczniów, pomysły generowane przez AI są generalnie powtarzalne, co wynika z faktu, że generatywna AI przetwarza istniejące treści zamiast tworzyć oryginalne myśli.

2. PROBLEMY Z KONCENTRACJĄ

Polskie badania potwierdzają, że dzieci, które mają dużo zajęć dodatkowych, każdy dzień jest wypełniony jakimiś aktywnościami, oglądają sporo telewizji albo spędzają czas przed komputerem bądź telefonem, narażone są bardziej na pojawienie się deficytów uwagi.

Dodatkowe badania wykazują, że spędzanie długich godzin przed ekranem wiąże się ze zmniejszoną kreatywnością oraz chęcią do wysiłku umysłowego. Ciągła stymulacja technologiczna prowadzi do problemów z utrzymaniem koncentracji bez wsparcia zewnętrznych bodźców.

3. PROBLEMY Z SAMODZIELNYM BUDOWANIEM DŁUŻSZYCH WYPOWIEDZI

Badania prowadzone w polskich szkołach pokazują alarmujące skutki nadmiernego korzystania z AI w zakresie umiejętności językowych. Uczniowie, którzy proszą AI o wygenerowanie wypracowania na dany temat, a nawet "uczą się" stylu pisania bota, tracą możliwość zdobycia umiejętności sprawnego pisania, argumentowania, jasnego wyrażania myśli.

Międzynarodowe badania potwierdzają, że wykorzystanie narzędzi AI do pisania może prowadzić do zmniejszenia umiejętności krytycznego myślenia, jeśli uczniowie stają się zbyt zależni od tych narzędzi.

DŁUGOTERMINOWE KONSEKWENCJE

Eksperci ostrzegają przed poważnymi konsekwencjami nieregulowanego dostępu do AI:

  • Utrata autonomii intelektualnej: Ta zależność może wzbudzać samozadowolenie i redukować podstawowe umiejętności rozwiązywania problemów
  • Osłabienie więzi społecznych: Zbyt częste wykorzystywanie technologii w edukacji może skutkować rozluźnieniem więzi społecznych i spadkiem interakcji uczniów zarówno z nauczycielami, jak i rówieśnikami
  • Zanik umiejętności samodzielnego myślenia: Kluczowe pytanie brzmi: czy dzieci rzeczywiście angażują się w proces uczenia się, czy też go omijają, otrzymując łatwe odpowiedzi od AI?

PILNY APEL O DZIAŁANIA REGULACYJNE

Fundacja Unicus domaga się natychmiastowego podjęcia następujących działań:

  1. Wprowadzenia ograniczeń wiekowych dla dostępu do narzędzi AI generatywnych w szkołach
  2. Opracowania wytycznych pedagogicznych dotyczących wykorzystania AI jako narzędzia wspomagającego, a nie zastępującego proces uczenia się
  3. Utworzenia systemu monitoringu wpływu AI na rozwój poznawczy dzieci
  4. Przeprowadzenia szeroko zakrojonych badań nad długoterminowymi skutkami wykorzystania AI w edukacji dzieci
  5. Szkolenia nauczycieli w zakresie odpowiedzialnego wykorzystania AI w procesie dydaktycznym

WEZWANIE DO DZIAŁANIA

Nie możemy pozwolić, aby całe pokolenie dzieci straciło fundamentalne umiejętności poznawcze w imię technologicznej wygody. Badania naukowe jednoznacznie potwierdzają szkodliwość nieograniczonego wykorzystania AI przez dzieci w wieku szkolnym.

Czas na działanie jest teraz. Każdy dzień zwłoki oznacza tysiące dzieci narażonych na nieodwracalne konsekwencje dla ich rozwoju intelektualnego i kreatywnego.

Fundacja Unicus apeluje do:

  • Ministerstwa Edukacji i Nauki
  • Parlamentarzystów
  • Kuratorów oświaty
  • Dyrektorów szkół
  • Rodziców i opiekunów

o pilne podjęcie kroków mających na celu ochronę najmłodszego pokolenia przed zagrożeniami związanymi z nieregulowanym wykorzystaniem sztucznej inteligencji.


Tylko świadome i odpowiedzialne wykorzystanie technologii może służyć rozwojowi dzieci. Nie pozwólmy, aby AI zastąpiła ludzką inteligencję w procesie uczenia się.